Gdzie mogą spocząć szczątki naszych bliskich i kto o tym decyduje?

W Polsce chowa się zmarłych wyłącznie w obrębie miejsc przeznaczonych do tego, a więc przeważnie cmentarzy. W wyjątkowych sytuacjach mogą być to również katakumby kościołów lub pogrzeb na morzu. Gdzie można pochować osobę zmarłą? Kto decyduje o miejscu spoczynku?

Kto może zorganizować pogrzeb?

Prawo pochowania przysługuje najbliższej rodzinie zmarłego: współmałżonkowi, krewnym zstępnym, czyli dzieciom, wnukom i prawnukom, krewnym wstępnym, czyli rodzicom, dziadkom i pradziadkom, krewnym bocznym do czwartego stopnia pokrewieństwa, np. bratu, siostrze, bratankowi itd., powinowatym w linii prostej do pierwszego stopnia, tj. teściom. Pogrzeb mogą zorganizować również osoby, które się do tego dobrowolnie zobowiążą. 

Jeśli takich osób nie ma, ciało osoby zmarłej może być przekazane medycznym uczelniom wyższym do celów naukowych, przy czym może to nastąpić jedynie wtedy, gdy osoba zmarła sporządzi za życia odpowiednie oświadczenie, tzw. Akt Donacji i potwierdzi go notarialnie. 

Osoby bezdomne chowane są na koszt miasta.

O miejscu spoczynku można również zdecydować za życia. W tym celu najlepiej dokonać rezerwacji miejsca na cmentarzu, poinformować rodzinę, dokonać stosownego zapisu w testamencie notarialnym i wskazać wykonawcę woli.

Gdzie mogą spocząć szczątki osoby zmarłej?

W Polsce chowa się zmarłych w obrębie cmentarzy – komunalnych i wyznaniowych. Trumny lub urny mogą być złożone w grobie ziemnym, grobie murowanym lub w katakumbach. Ponadto urny mogą być składane również w kolumbariach. Za poszczególne rodzaje grobów wnosi się opłaty wynikające z regulaminu cmentarza.

Zwyczajny grób ziemny może być ponownie użyty dopiero po upływie 20 lat od pogrzebu. Jeżeli po tym okresie ktokolwiek zgłosi zastrzeżenie przeciw ponownemu użyciu grobu i wniesie w kancelarii cmentarza stosowną opłatę, nie będzie można pochować w tym miejscu nikogo przez kolejnych 20 lat. Okres 20 lat od pogrzebu nie obowiązuje w przypadku grobów murowanych, przeznaczonych dla większej liczby trumien lub urn. 

Opłata za grób murowany pobierana jest przy pierwszym pochówku na okres 99 lat. Możliwe jest jednak zawarcie z zarządem cmentarza umowy wydłużającej termin, przed którego upływem nie można nikogo pochować w grobie murowanym.

W miejscowościach, gdzie nie ma cmentarzy komunalnych, zarząd cmentarza wyznaniowego nie może odmówić pochowania zmarłych innego wyznania oraz ludzi niewierzących. Nie może także odmówić pochowania zwłok osób, które posiadają nabyte prawo do określonego miejsca na tym cmentarzu oraz gdy prawo takie ma osoba bliska, tj. małżonek, wstępny czy zstępni. Takie osoby zmarłe powinny być przez zarząd cmentarza traktowane na równi z osobami zmarłymi należącymi do wyznania, do którego należy cmentarz. Odnosi się to również do sposobu wyznaczania miejsca pochówku, zgody na właściwy ceremoniał pogrzebowy i postawienie stosownego nagrobka.

Pogrzeb poza terenem cmentarza (pewien wyjątek stanowi śmierć na pełnym morzu, gdy nie ma możliwości przybycia do portu w ciągu 24h), rozsypywanie prochów w dowolnym miejscu i przechowywanie urn w domu są w Polsce zabronione. Natomiast coraz liczniej powstają cmentarze leśne, w których prochy zmarłych składane są do ziemi w biodegradowalnych urnach, bez oznaczeń miejsca, w otoczeniu drzew.

Z biegiem lat może się okazać, że będziemy chcieli przenieść naszych bliskich do jednej mogiły tworząc grób rodzinny lub bliżej miejsca aktualnego zamieszkania, aby poczynić oszczędności związane z kosztami utrzymania grobów w różnych miejscowościach, wówczas możliwe jest przeprowadzenie ekshumacji. Procedura ta może wykonywana jedynie przez wyspecjalizowane zakłady pogrzebowe, za zezwoleniem Państwowego Inspektora Sanitarnego właściwego dla danego miejsca oraz w wyznaczonym do tego czasie – od 16 października do 15 kwietnia we wczesnych godzinach porannych. 

Pracownicy firmy KLEPSYDRA w Łodzi są gotowi odpowiedzieć na wszelkie pytania związane z ekshumacją.