Pogrzeb dzieci zmarłych przed urodzeniem

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 21 grudnia 2006 roku jasno określa, że „za zwłoki uważa się ciała osób zmarłych i dzieci martwo urodzonych, bez względu na czas trwania ciąży”. Oznacza to, że:

• Rodzice mogą pochować dziecko niezależnie od tego, w którym tygodniu ciąży nastąpiła strata.
• Szpital ma obowiązek wydać ciało dziecka rodzicom, jeśli o to poproszą.
• Rodzice mogą skorzystać z zasiłku pogrzebowego.

W praktyce wygląda to tak, że szpitale nie informują rodziców o prawie do pochowania ciała dziecka zmarłego przed narodzinami i nie wydają zwłok rodzinom. Bardzo często młode kobiety nie interesują się dalszym losem zmarłego dziecka. Nie wiadomo jaki procent rodziców odbiera ciała takich dzieci, bo nikt nie prowadzi tego rodzaju rejestrów ani statystyk. Zgodnie z przepisami prawa pogrzeb można przeprowadzić na podstawie karty zgonu (w takim przypadku nie wystawia się aktu zgonu), na której powinna znaleźć się adnotacja z USC o rejestracji śmierci.

Od kilku lat działa Fundacja Nazaret, która co jakiś czas organizuje pogrzeby dzieci zmarłych przed urodzeniem, których nikt nie odebrał ze szpitala. Często się zdarza, że poronione płody i dzieci martwo urodzone trafiają do utylizacji razem z amputowanymi częściami ciał i organami wyciętymi podczas operacji. O tym się nie mówi, bo nie ma kto walczyć o prawa dzieci, którym mimo istniejących przepisów prawnych, odmawia się prawa do godnego pochówku. W niektórych miastach istnieją miejsca pochówku dla dzieci martwo urodzonych lub poronionych we wczesnych etapach ciąży. 

Formalności – krok po kroku

Rodzice mają prawo odebrać ze szpitala kartę martwego urodzenia, a następnie zarejestrować dziecko w USC, gdzie nadają mu imię. Dopełnienie tych formalności nie tworzy jednak obowiązku pochowania dziecka. Pogrzeb również jest bowiem jedynie prawem, z którego można skorzystać lub nie. Jeśli rodzice zdecydują się zostawić tkanki dziecka w szpitalu, jest on zobowiązany do zorganizowania pochówku we własnym zakresie. Nikt nie może zmuszać rodziców, by zorganizowali pogrzeb dziecka po poronieniu, ponieważ jest to niezgodne z prawem. Musi to być ich dobrowolna decyzja.

Aby zorganizować pochówek dziecka zmarłego przed narodzinami, rodzice muszą uzyskać jeden z dwóch dokumentów:

• Kartę martwego urodzenia – umożliwia nie tylko pochowanie dziecka, ale także jego rejestrację w Urzędzie Stanu Cywilnego, nadanie imienia i uzyskanie zasiłku pogrzebowego. Aby szpital mógł ją wystawić, konieczna jest znajomość płci dziecka, co czasem wymaga wykonania badań DNA. W oparciu o ten dokument możliwe jest również skorzystanie z urlopu macieżyńskiego.
• Kartę zgonu – pozwala jedynie na organizację pogrzebu, ale nie daje możliwości rejestracji w USC ani skorzystania z dodatkowych świadczeń.

Po uzyskaniu odpowiedniego dokumentu należy skontaktować się z zakładem pogrzebowym, który pomoże w organizacji pochówku.

Miejsce pochówku dzieci zmarłych przed urodzeniem

Rodzice mogą zdecydować, gdzie pochowane zostanie ich dziecko. Może być to: 

• Mogiła zbiorowa – w wielu miastach znajdują się specjalne miejsca pochówku dzieci utraconych.
• Grób rodzinny – dziecko może spocząć wraz z bliskimi.
• Nowy grób stworzony specjalnie dla dziecka – rodzice mogą zdecydować się na indywidualny pochówek.

Jak wygląda ceremonia pogrzebowa dzieci zmarłych przed urodzeniem?

Dziecko nienarodzone zgodnie z prawem może być pochowane zgodnie z wolą rodziców. Wszystkie nienarodzone istnienia mają prawo do pochówku. Czas trwania ciąży nie ma znaczenia. W zależności od preferencji rodziców pogrzeb dziecka nienarodzonego może mieć charakter:

• Religijny – w obrządku katolickim rodzice mogą zamówić mszę lub krótką modlitwę nad grobem. Kościół uznaje pragnienie pochówku za pragnienie chrztu, dlatego ceremonia może się odbyć nawet bez wcześniejszego chrztu dziecka.
• Świecki – rodzice mogą wybrać pogrzeb humanistyczny, prowadzony przez mistrza ceremonii.

W przypadku braku decyzji rodziców, pochówek organizuje szpital, jednak w sposób zbiorowy i anonimowy.

Jeśli potrzebują Państwo wsparcia w organizacji pochówku dziecka zmarłego przed urodzeniem, zakład pogrzebowy KLEPSYDRA w Łodzi służy pomocą na każdym etapie – od formalności po przygotowanie ceremonii. W tych trudnych chwilach warto wiedzieć, że nie jesteście Państwo sami.